Trafo, tam bilinen adı ile transformatör, yaygın olarak endüstriyel alanlarda kullanılan elektrik enerjisinin niceliklerini dönüştürme görevini üstlenen makinelerdir. Elektriksel bir devre elemanı olarak etkin rol üstlenen trafolar, Türkçe anlamı ile dönüştürücü olarak ifade edilmektedir. Bir tür elektrik makinesi olarak bilinen trafolara dair gerilim seviyesini frekans değiştirmeden manyetik indüksiyon vasıtasıyla dönüştürmek için kullanılan devre elemanları olarak trafo nedir, ne işe yarardan başlayarak çalışma prensiplerine kadar pek çok husus araştırılıyor.
Trafo Nedir?
Trafo, iki bobinin nüve de denilen uygun bir çekirdek üzerine sarılması yolu ile oluşturulan bir sistemdir. Trafolar iki kısımdan meydana gelirler. Bunlardan birincisi “Nüve” (manyetik kısım) ikincisi “Sargılar” diğer bilinen adı ile primer (giriş) ile sekonder (çıkış). Bu kısımlardan birisi olan nüve, trafonun gövdesi olan manyetik kısmı oluşturur. Nüveler, fuko-histerisiz kayıplarına engel olmak ya da azaltmak için silisli saçlardan, birer yüzeyleri yalıtılmak suretiyle 0,30 – 0,50 mm kalınlığında saçların preslenmesi ile yapılır. Kuru tip trafo için detaylı bilgi almak için linke tıklayın.
Trafo Ne İşe Yarar?
Trafolara dair ne işe yarar? sorusuna verilecek en temel yanıt: Trafoların, enerji üretimi ve dağıtımında kullanımı yaygın olarak görülen makinalar olmasıdır. Elektrik enerjisinin santrallerden kullanım alanına iletimi sırasında hatlarda güç kaybının yanında gerilim düşüşleri de görülebilmektedir. Bu durumu en aza indirmek amacı ile gücün sabit tutulması fakat gerilim yükseltilmesi gereklidir. Daha başka bir deyişle akımın düşürülmesi durumu saplanır. Akımın düşürülmesi ile hatlarda kullanılmakta olan iletkenlerin kesitleri de küçülmüş olmaktadır. Meydana gelen bu küçülme ile kayıplar azalır, iletken maliyeti düşer. Trafonun kullanım amaçlarından biri voltaj veya akımı indirmek ya da yükseltmektir.
Trafo Çalışma Prensibi
Trafoların çalışma prensibi, elektrik enerjisinin bir iletkenden diğerine manyetik akı vasıtası ile iletilmesinden meydana gelir. Trafo diğer adı ile Transformatörün yapısı en basit şekliyle iki bobin ve bir nüvedir. Nüvedeki bobinlerden birinde gerilimin uygulanması halinde nüvede manyetik akı oluşur. Meydana gelen manyetik akının yönü ve şiddeti sürekli olarak değişmektedir. Bu manyetik akı, çıkış bobini üzerinde bir gerilim indüklenmesini sağlayıcı etki yaratmaktadır. Akım trafosu seçimi için bu makaleyi okuyabilirsiniz.
Trafonun çalışma prensibini kısaca özetlemek gerekirse; ilk bobine uygulanmakta olan gerilim manyetiksel alanı oluşturur ve bir diğer bobine enerji aktarımı gerçekleşmektedir. Transformatördeki çıkış (secondary) sarım sayısı giriş (primary) sarım sayısından fazlaysa çıkış gerilimi giriş geriliminden daha yüksek olmaktadır.
Elektrik Transformatörlerinin Temel Parçaları
Çekirdek
Transformatörün çekirdeği, manyetik akının iletilmesini sağlayan demir levhalardan oluşur. Çekirdek, birincil ve ikincil sargılar arasındaki manyetik bağlantıyı sağlar. Çekirdeğin malzemesi, enerji kayıplarını en aza indirmek için özel olarak seçilmiştir.
Birincil ve İkincil Sargılar
Transformatörde, birincil ve ikincil olmak üzere iki adet sarg bulunur. Birincil sargı, transformatöre giren elektrik enerjisini alır ve manyetik alan oluşturur. İkincil sargı ise, manyetik alanda endüklenen voltajı çıkış olarak verir.
Yalıtım Malzemeleri
Transformatörün birincil ve ikincil sargıları arasında çekirdek ve tank gibi bileşenler arasında yüksek kaliteli yalıtım malzemeleri kullanılır. Bu sayede güvenli ve verimli bir işletim sağlanır.
Tank ve Soğutma Sistemi
Transformatörün tüm parçaları, çevresel etkilere karşı korumak amacıyla bir tank içine yerleştirilmiştir. Transformatör ısındığında tank içindeki soğutma sistemi devreye girerek aşırı ısınmayı engeller.
Diğer Parçalar
Transformatörler ayrıca yük ayırıcı anahtarlar, sigortalar, voltaj ayarlama muslukları, göstergeler ve koruma röleleri gibi çeşitli yardımcılara da sahiptir.
Transformatör Çeşitleri Nelerdir?
Transformatör çeşitleri kullanım amaçlarına, nüve tipine, çalışma ortamına ve faz sayısına bağlı olarak türlere ayrılmaktadır.
1- Nüve Tipine Göre:
– Çekirdek Tipi
– Mantel Tip
– Dağıtılmış Tip
2- Kullanım Amacına Göre
– Oto Transformatör
– Yalıtım (İzolasyon) Transformatör
– Alçaltıcı Transformatörler
– Yükseltici Transformatör
– Ölçü Transformatörleri
3- Çalışma Ortamına Göre
4- Faz Sayısına Göre
– Tez Fazlı Transformatörler
– Çok Fazlı Transformatörler
Trafo Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Trafo nedir?
Trafo, elektrik enerjisinin frekansını değiştirmeden gerilim seviyesini alçaltır veya yükseltir. Trafolar sayesinde çok daha verimli bir elektrik sistemi oluşur.
Trafolar neden kullanılır?
Trafolar üretilen elektriğin istediğimiz gibi iletilmesi ve dağıtılması noktasında bizlere yardımcı olurlar. Trafoların verimleri çok yüksektir, bu nedenle hızlıca yaygınlaşmışlardır. Trafolar sayesinde elektrik dağıtımı çok kolaylaşmıştır.
Trafo fiyatları nelerdir?
Trafo fiyatları için bizimle iletişime geçebilirsiniz. satis@vekmar.com.tr adresinden bize ulaşabilirsiniz.
Elektrik transformatörleri, elektrik enerjisinin üretimi, iletimi ve dağıtımında büyük bir öneme sahiptir. Bu cihazlar, yüksek voltajlı elektriği, ev ve iş yerlerimizde kullanabileceğimiz düşük voltajlı enerjiye dönüştürerek günlük hayatımızı mümkün kılar. Transformatörlerin işleyiş prensipleri, temel parçaları, çeşitli tipleri ve uygulama alanları hakkında detaylı bilgi sahibi olmak, elektrik sistemlerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Ayrıca, teknolojik ilerlemelerin transformatörlerde getirdiği gelişmeler, daha verimli, güvenilir ve çevre dostu elektrik enerjisi sistemlerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır.